ADEGAN
1
Wetara
ing abat kaping pitulas masehi, nalika kesultanan Mataram jumeneng nguwasani
Nuswantara. Ing dhaerah Pathi ana sawijine Adipati aran Pragolo kang nduwe
niyat tumuju pulo Upih sowan marang Sang Mahaguru. Sawise tekan gisik, Adipati
mau ngrasa tidha-tidha.
Rangga
Gupita : Kados wonten panggalih ingkang ribet njeng Adipati? Mugi kersa
maringaken dhawuh dhumateng pun abdi njeng Adipati.
Adipati
Pragola : (Unjal napas landhung
nyawang leraping ombak) Aku dhewe ora ngerti apa sabab musababe, wiwit budhal
saka regol Kadipaten mau, atiku krasa ora kepenak. Asta tengenku tansah gumeter
. Apa sira bisa ngaturake pawawas Gupita lan Jeladra?
Rangga
Gupita : Mbokbilih menika namung
pangraos njeng Adipati kemawon, kula boten saged caos pawawas, duka yen adhi
Jeladra punika.
Rangga
Jeladra : Nuwun sewu Kanjeng,
punika yen kula... yen kraos kados mekaten punika, badhe panggih lan nemahi
kawontenan ingkang kirang sekeca tumrap dhiri njeng Adipati. Nanging punika yen
kanggenipun kula lho... mboten lajeng kok kula ngrumiyini kersa, nun.
Rangga
Gupita : Kok sliramu bisa atur
pamawas kaya ngono kuwi, kanthi lelandhesan apa adhi Jeladra?
Rangga
Jeladra : Kabeh mau saka
pengalamanku dhewe, Kakang. Bola bali yen aku nemahi babagan ora nyenengake,
atiku goreh lan tanganku gemeter kaya ngono kuwi. Nanging sepisan maneh iku mau
yen dumadi kanggoku, mbuh yen liyane.
Adipati
Pragolo : Dakrasa ature si
Jeladra kuwi beneraiku goreh. Umpama diterusake sowan ing pulo Upih kok yo
kurang prayoga. Mula prentahana marang juru mudhi, supaya baitha bali menyang
Pathi.
Rangga
Jeladra : Sendhika dhawuh njeng
Adipati.
ADEGAN II
Ing
Tamansari Kadipaten Pathi Pesantenan, Rara suli Selir kinasih Adipathi Pragolo nembe
sapanjagong klawan Surtikani rewang uga
kancane kang wis banget dipercayani.
Rara
Suli : (Lungguh
deleg-deleg ing bangku kaya ana kang dipikirake)
Surthikanti : (mlaku marani Rara Suli,
banjur lenggah (setimpoh) ing sisihe) Nuwun sewu kados wonten panggalih ingkang
mboten sekeca Ndara Ayu ?
Rara
Suli : (Unjal ambekan
banjur meneng sedela) Iya Kanthi, panggalihku rada goreh wiwit tetepangan wektu
kepungkur klawann jurutaman kang enggal.
Surtikanti : Wonten perkawis menapa
kaliayan jurutaman Ndara Ayu?
Rara
Suli : Aku dhewe ya
ora ngerti Kanthi, ananging jurutaman kuwi, praupan kuwi, sok-sok ngelengake
aku klawan wewayangane kakang Baron Sekeber, Bapake cah kembar Sirwenda lan
Danurwenda. Awamu rak yo ngerti ta kanthi, iki wis ngancik warsa kaping enem
kakang Barong ora dimangerteni titik tilase, banjur saiki aku kelingan maneh
kemangka aku wis dipungarwa dening Kakang Adipati Pragola. Panggaleh apa maneh iki ta Surtikanti?
Surthikanthi : Nuwun sewu ndara ayu,
sejatosipun mboten namung panjenengan ingkang ngraos kados mekaten, kula inggih
gadah pawawas menawi jurutaman ingkang enggal menika Ndhara Baron Sakeber.
Menawi ningali saking dedege kang pidegsa, prapuapan, ugi eseme ingkang
sumringah.
Rara
suli : Dadi ora mung
aku sing dhuwe panemu kaya mengkono Kanti, Gusti margi menapa malih menika?
(meneng sedhela) yen kaya ngono kanthi, awakmu dakprentah kanggo golek warta
babagan jurutaman kuwi, enggal cetha sapa sejatine pawongan kuwi.
Surthikanti : Inggih Ndhara ayu, sendhika
dhawuh. Kawula nyuwun pamit rumiyen.
ADEGAN
III
Ora
let suwe Surthikanti oncat saka Tamansari, banjur ana paraga kang klesak-klesik
kaya aweh sasmita marang Rara Suli.
Baron
Sekeber : (Teka banjur nyikep
Rara Suli saka buri)
Rara
Suli : (Kaged lan arep
njerit)
Baron
Sakeber : Dhiajeng, iki aku
kakang Barong, bapake Sirwenda lan Danurwenda. (isih karo nyikep, wanita ayu
Rara Suli)
Rara
Suli : Leres
panjenengan kakang Barong. (premik-prembik arep nangis)
Barong
sakeber : (Mung meneng tanpa
swara nganti rada suwe, lan saya raket olehe ngekep) Aku ninggalake sliramu
nganti suwe biyen, ora kok amerga aku ora tresna sliramu Dhiajeng. Nanging
merga aku pancen duwe janji karo Pragolo bakal tandhing maneh, wetara telung
warsa ing papan sakawit. Nanging marga aku kudu ngleremake ontran-ontran ing
negaraku, aku dadi kepancal wektu. Tetandhingan kepindho rong candra kepungkur,
aku kalah maneh. Nanging bareng daksumurupi, iku mau saka pokal licike Pragolo.
Nalika tetandhingan nyilem ing samudra, dheweke mlebu njeron palung guwa. Mula
bisa ngampet ambegan luwih saka rong dina... aku kalah diakali. Kere waja darbekku
dadi duweke Pragola, semono uga aku dipatah dadi juru taman. Nanging kabeh mau
dadi jalaran aku ketemu sliramu, klan putraku kembar.
Rara
Suli : Inggih kakang,
kula piyambak boten pitados, yen bakal kepanggih kaliyan panjenengan malih, Kakang, atiku wis pepes pasrah , dakkira
sliramu wis lali desa Kemiri lan nglalekake Rara Suli, merga kepilut kenya
liyane, ora ngertiya...(eluh dleweran lan saya nglendhot ing dhadhane jurutaman
Pesantenan)
ADEGAN
IV
Ora
nyana yen adipati Pragola sing dikira suwe lumawat ing pulo Upih, saiki meger ngejejer
ing sacedhake.
Adipati
Pragolo : Drohun, keparat kowe
Sekeber... kowe wis nerak janjimu, setyamu pranyata lamis, wis ani ngilani
dhadha nggonjak ngidak bathuk. Keparat ngerti yen tindakmu lethek kaya kuwi,
wis dakpateni nalika kalah tetandhingan kepungkur.... heh menungsa dajal
laknat, menus kaya rupamu kuwi kusu disampurnakake, mundhak njejemeri... heh
drohun. (kebak Kanepson)
Baron
Sakeber : Pragolo.... sumurupa
yen garwamu iki, biyene dadi garwaku. Lan bocah kembar sekti kae anakku dhewe.
Pragola nyatane kowe licik. Aku kalah merga pokalmu. Kowe ora jujur, kowe
culika nalika perang tandhing nyilem..... rak ya ta?
Adipati
Pragolo : (saya muntaB amerga
kenyonyok atine, banjur ngunus curiga, lan kejohake ing dhadhane jurutaman)
Baron
Sekeber : (siyaga lan mencolot
ngindar)
Banjur
lelorone padha perang tandhing, Rangga Gupita, Rangga Jeladra lan si kembar Sirwenda
lan Danurwenda sing keprungu melu metu ananging mung padha mlongo.
Adipati
Pragola : Keparat kowe Sekeber,
tampanana patimu.
Baron
Sekeber : (keteteran ngimbangi
krondene adipati Pragola, merga mundur ngendhani kesandhung meja, lan tiba
kejlungup)
Adipati Pragola : (nuncepake curiga jebol dhadhane Baron Sekeber tumeka ing
pati)
Rara
Suli : (njerit lan
mlayu nututi anggene Baron Sekeber)
Adipati
Pragola : (saya bramantya lan
mapag playune Rara Suli disuduk karo kerise)
Rara
suli : (Jerit lan
ngrungkepi jasime Baron sekeber, lelorone mati bebarangan)
ADEGAN
V
Si
Kembar kamitenggengen meruhi kedadeyan kaya mengkono.
Adipati
Pragola : Bocah kembar kuwi bakal
dadi klilip ing tembe mburi. Rangga Gupita, Rangga Jeladra.
Rangga
Gupita Rangga Jeladra: Sendhika dhawuh Njeng Adipati.
Adipati
Pragola : Bocah kembar kuwi kudu
diilangi pisan, kudu dipungkasi.
RG
& RJ : katindakaken
Njeng adipati. ( Banjur nyekel lan arep njojohake kerise menyang si kembar
ananging kerise oncat lan ngunus RG lan RJ dhewe)
Adipati
Pragola : Kurang ajar bocah
tengik ((ngunus patrem nanging uga kena awake dhewe nagnti tumeka ing pati)
